Na przedwojennym planie okolic Kostrzyna dostrzec można w lesie nieopodal Drzewic piktogram z podpisem Denkst. (Denkstein – kamień pamiątkowy). Brak jest jednak informacji, jakiego obiektu mogło to dotyczyć. Przeprowadzony przez pracowników Muzeum Twierdzy latem 2023 r. rekonesans w terenie leśnym w celu odnalezienia choćby śladów tego obiektu nie dał rezultatów. Z pomocą przyszedł leśniczy Piotr Barszczewski, który pamiętając o naszych dociekaniach przeprowadził samodzielne poszukiwania w bardziej korzystnych warunkach wegetacyjnych roślinności i w styczniu 2024 r. napotkał we wskazanej lokalizacji na kamienne elementy.

Po odgarnięciu liści wyłonił się postument o wymiarach ok. 100 cm x 50 cm. Tuż obok zlokalizowano inny, częściowo przykryty ziemią, mniejszy fragment. W ślad za tym 28 października 2024 przeprowadzone zostały przez pracowników Muzeum Twierdzy badania powierzchniowe w tym miejscu. Po uniesieniu kamiennej bryły ukazał się widok

znany nam z pocztówek.  Jest to pomnik poświęcony bitwie pod Jiczynem!

Od roku 1860 w Kostrzynie stacjonował sztab, I batalion i batalion fizylierów 5. Brandenburskiego Pułku Piechoty nr 48.  W 1866 r. wybuchła wojna austriacko – pruska. Była to pierwsza z tzw. wojen zjednoczeniowych. Kostrzyński batalion fizylierów został wysłany na front. Wziął udział w bitwie pod Jiczynem 26 czerwca 1866, która była chrztem bojowym tej jednostki. Po powrocie z wojennej tułaczki do koszar pojawił się pomysł upamiętnienia tego dnia. Pomnik stanął w lesie miejskim (Stadtforst). Brak niestety informacji na temat czasu powstania tego miejsca pamięci.

Sam pomnik został wykonany z piaskowca i postawiony wewnątrz drewnianego ogrodzenia pomalowanego w jodełkę w barwach pruskich (biało-czarnych) i obsadzony ze wszystkich stron roślinnością. Wewnątrz kamienia umieszczono owalne pole tekstowe z inskrypcją:

ZUR

ERINNERUNG

AN DIE SCHLACHT

BEI GITSCHIN

DEN 29. JUNI 1866

BEI WELCHER

DAS FÜSILLIER BATAILLON

5. BRAND. INF. REGT. 48

DIE FEUERTAUFE

ERHALTEN

---

DLA

UPAMIĘTNIENIA

BITWY

POD JICZYNEM

29 CZERWCA 1866,

PODCZAS KTÓREJ

BATALION FIZYLIERÓW

5. BRAND. PUŁK. PIECH. NR 48

PRZESZEDŁ

SWÓJ CHRZEST BOJOWY

Prawdopodobnie pomnik stał w tym miejscu do roku 1945, potem został zdewastowany i zapomniany. Po 79 latach przeleżanych pod warstwą mchu i liści ponownie ujrzał światło dzienne. Kamień został zabezpieczony. Wkrótce zostanie podjęta decyzja, czy po konserwacji powróci na swoje miejsce, czy też trafi na ekspozycję muzealną. Najważniejsze, że odnaleziona została kolejna pamiątka przeszłości naszego miasta.

Więcej informacji o tym i o innych pomnikach, kamieniach i tablicach niemieckiego Küstrina i polskiego Kostrzyna nad Odrą, o tle historycznym i okolicznościach ich budowy, o zaginięciach, poszukiwaniach i odkryciach, będzie można dowiedzieć się więcej w książce, która ukaże się w 2025 r.