Już w 2000 r. Rada Miasta podjęła uchwałę o utworzeniu Muzeum Twierdzy Kostrzyn. Niestety, z różnych względów do fizycznego powstania MTK doszło dopiero w lipcu 2008 r., kiedy to powołano dyrektora tej placówki i zatrudniono pracowników. Początki nie były łatwe, kilka długich lat siedzibą muzeum był barak po służbach celnych, w którym w trzech gabinetach próbowano realizować zadania muzeum.

25 sierpnia 1758 r. pod pobliskim Sarbinowem (wówczas Zorndorf) rozegrała się w czasie wojny siedmioletniej wielka bitwa między wojskami pruskim pod dowództwem Fryderyka Wielkiego, a armią cesarzowej Rosji Elżbiety Romanowej pod dowództwem angielskiego generała Wilhelma Fermora. Bitwa trwała cały dzień i pociągnęła za sobą kilkadziesiąt tysięcy ofiar. W 260 rocznicę bitwy Muzeum Twierdzy Kostrzyn organizuje wyjazd na pola bitewne połączony z uczestnictwem w Festiwalu Machin Oblężniczych oraz w inscenizacji bitwy pod Sarbinowem (w roli obserwatorów, oczywiście).

Stare Miasto Kostrzyn jest miejscem chętnie odwiedzanym przez turystów. Nie inaczej jest z uczestnikami kostrzyńskiego festiwalu „Przystanek Woodstock” (od tego roku „Pol`and`Rock Festival”), którzy tłumnie przybywają w okresie festiwalowym na kostrzyńską Starówkę.

23 czerwca wyruszył z miejscowości Brück pod Poczdamem niezwykły konwój: kilkanaście historycznych wozów zaprzężonych w konie, które do 4 października zamierzają pokonać historyczny trakt handlowy zaczynający się w Brugii (Belgia) i wiodący przez Kostrzyn, Sieraków, Starogard Gdański, a dalej przez Kaliningrad, Litwę, Łotwę i Estonię do St. Petersburga i do Wielkiego Nowogrodu w Rosji.

W dniu 24 lipca br. Komenda Wojewódzka Policji w Gorzowie po raz kolejny przekazała naszemu muzeum egzemplarze broni znajdujące się w policyjnym depozycie. Otrzymaliśmy kilka egzemplarzy broni długiej i kilka egzemplarzy broni krótkiej, m. in. karabin Mosin, karabin Flobert, karabin Lebel, pistolet Mauser, pistolet Vis czy rewolwer Nagant.

Staromiejski kościół farny pw. Najświętszej Maryi Panny (niem. Marienkirche) w Kostrzynie nad Odrą (niem. Kϋstrin) był najstarszą świątynią w mieście. Wieża kościelna, obok zamku, dominowała w ówczesnej panoramie przez lata. Obiekt pełnił ważną funkcję świadomości mieszkańców, w budowaniu życia religijnego czy też kulturalnego. Kostrzyńska fara była świadkiem wielu historycznych wydarzeń, m.in. oblężenia rosyjskiego z 1758 roku, wojen napoleońskich, II wojny światowej. W kryptach kościoła był także pochowany margrabia Jan Hohenzollern z małżonką. Parokrotnie kościół ulegał zniszczeniu, jednakże za każdym razem odbudowywany; zdarzały się także przebudowy, rozbudowy lub remonty. Rok 1945 był najbardziej zgubny dla istnienia kościoła farnego w Kostrzynie – podczas dwumiesięcznych walk o miasto, kościół został zniszczony. Obecnie można oglądać tylko ruiny.

Książka o Kościele pw. Najświętszej Maryi Pannie to interdyscyplinarne opracowanie badań archeologiczno-architektoniczncyh z lat 1996-2000. W publikacji można znaleźć artykuły z zakresu historii, historii wojskowości, historii sztuki oraz architektury, archeologii, antropologii, konserwacji zabytków, dendrologii itp. Książka opisuje dzieje świątyni na przestrzeni dziejów i jednocześnie przywraca pamięć o tym, ważnym dla mieszkańców Kostrzyna, obiekcie.

Spis treści:

Wprowadzenie – Krzysztof Socha

Zarys historii staromiejskiego kościoła farnego – Krzysztof Socha

Ratownicze badania archeologiczne w centralnej krypcie kościoła – Eugeniusz Wilgocki, Roman Kamiński, Krzysztof Socha

Badania archeologiczne (1998-2000) – Eugeniusz Wilgocki, Roman Kamiński, Sławomir Słowiński, Krzysztof Socha, Anna Uciechowska-Gawron

Ceramika – Krzysztof Socha, Julianna Sójkowska-Socha

Kafle piecowe – Magdalena Poklewska-Koziełł

Fajki jednorodne – Łukasz Gil

Tablice kommemoratywne – Krzysztof Socha

Wyroby ze szkła – Aleksandra Wilgocka

Zabytki metalowe – Krzysztof Socha

Norymberski liczman Hansa Krauwinckela II – Paweł Kaźmierczak

Pochwa szpady oficerskiej piechoty wz. 1889 – Jerzy Dreger

Jedwabna odzież grobowa i akcesoria ubiorów. Analiza kostiumologiczna i problemy konserwatorskie – Anna Drążkowska

Wyniki badań dendrologicznych prób drewna – Tomasz Stępnik

Wyniki badań muszli mięczaków słodkowodnych i morskich – Aldona Kurzawska

Krypty i groby – Krzysztof Socha

Analiza antropologiczna ludzkich szczątków kostnych – Beata Drupka, Joanna Wysocka

Badania architektoniczne – Henryk Jan Kustosz

Kościół farny w 1945 roku i jego losy powojenne – Jerzy Dreger

Staromiejski kościół farny w Kostrzynie nad Odrą w świetle badań interdyscyplinarnych – Krzysztof Socha

Publikacja zawiera zbiór artykułów, które zostały wygłoszone w formie referatów podczas polsko-niemieckiej konferencji historycznej „Jan z Kostrzyna” w dniu 21 listopada 2013 roku. Moderatorem był Pan Zbigniew Czarnuch. Publikacja i konferencja zostały dofinansowane ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Operacyjnego Współpracy Transgranicznej Polska (Województwo Lubuskie) – Brandenburgia 2007-2013 oraz budżetu państwa „Pokonywać granice poprzez wspólne inwestowanie w przyszłość”.

Elementem przewodnim wszystkich tekstów jest postać margrabiego Jana z dynastii Hohenzollernów. W 7 artykułach prelegenci przedstawili postać Jana z Kostrzyna w wielu różnych aspektach. Znajdziemy artykuły na takie tematy jak: administracja, reformacja, kultura czy fortyfikacje.

Spis treści:

Jan Kostrzyński jako władca Nowej Marchii – Christian Gahlbeck

Jan Kostrzyński – od ostrożnego protektora reformacji po ortodoksyjnego władcę sumień – Heinrich Kaak

Mecenat artystyczny Margrabiego Jana z Kostrzyna – Błażej Skaziński

Stan badań nad inwentaryzacją materiałów ikonograficznych związanych z Janem z Kostrzyna – Józef Piątkowski

Margrabia Jan na Kostrzynie w podaniu i legendzie – Reinhard Schmook

Miejsce pochówku Jana z Kostrzyna w farze mariackiej i jego trudne losy – Robert Piotrowski

Budowniczy twierdz – Marcin Wichrowski

Zbiór zawiera 10 reprodukcji historycznych, archiwalnych planów, których oryginały znajdują się w różnych instytucjach archiwalnych. Jest to wybór materiałów kartograficznych i ikonograficznych dla Kostrzyna od momentu narodzin warowni do 1740 roku. Wszystkie plany zostały opatrzone krótkim komentarzem oraz niezbędną sygnaturą odsyłającą do miejsca przechowywania oryginału. Całość zbioru jest zaopatrzona w krótki komentarz historyczny dla omawianego okresu autora Marcina Wichrowskiego.

Kolejny numer tego fachowego periodyku jest owocem transgranicznej konferencji pod tytułem „Stara ojczyzna – nowa ojczyzna. Niemieckie i polskie muzea po obu stronach Odry po II wojnie światowej”. W trakcie tej konferencji odbywającej się w Kostrzynie, pracownicy polskich i niemieckich muzeów przestawili referaty traktujące o losach jednostek muzealnych po II wojnie światowej. Niejednokrotnie pojawiały się zupełnie przeciwstawne wnioski, zjawiska, działania składające się na zróżnicowany krajobraz kulturowy naszego regionu.

W tej niewielkiej publikacji znajdziemy informacje na temat kompleksu pałacowo-parkowego w Dąbroszynie (niem. Tamsel) na przestrzeni jego dziejów. W książce zawarte są również informacje biograficzne dotyczące kolejnych właścicieli Dąbroszyna oraz okoliczności przechodzenia majątku z rąk do rąk. Publikacja jest opatrzona stosownymi planami oraz reprodukcjami portretów właścicieli. Mamy w niej również sporą ilość ikonografii dokumentującej wygląd kompleksu przed rokiem 1945 i w chwili obecnej. Dodatkowym walorem jest także wyczerpująca dokumentacja planowych nasadzeń roślinności w parku dworskim.