Znany na ogólnopolskim rynku miesięcznik "Odkrywca" organizuje od kilkunastu lat spotkania swoich czytelników (i nie tylko) w formie konferencji popularno-naukowych. Zloty te odbywają się w różnych ciekawych miejscach w Polsce. Tegoroczna XI Konferencja odbędzie się w dniach 20-22 maja w Kostrzynie!

Drewniany krążek o średnicy 6 cm na trwale zadomowił się w świadomości turystów, którzy kolekcjonują pamiątki. Pierwsze znaczki powstały w Czechach i wkrótce dotarły do wielu europejskich krajów, a nawet to USA. Obecnie jest ich na świecie kilka tysięcy, w samej Polsce kilkaset. Każdy ze znaczków posiada swój indywidualny numer i wygląd nawiązujący do danego miejsca.

Kolejna wycieczka muzealna tym razem zawiodła uczestników na niemiecka stronę Odry do jednego z czterech fortów osłonowych kostrzyńskiej twierdzy, do Fortu Gorgast.

W piątek, 29 kwietnia br., czterej posłowie frakcji CDU/CSU niemieckiego Bundestagu odwiedzili Stare Miasto i Muzeum Twierdzy Kostrzyn. Powitani zostali w naszej siedzibie przez z-cę burmistrza Zbigniewa Biedulskiego i dyrektora MTK Ryszarda Skałbę.

Kiedy w latach 60-tych XX wieku przybyłem do Kostrzyna, miasto w niewielkim stopniu przypominało obecny Kostrzyn nad Odrą. Pamiętam dobrze cmentarz radziecki na Bastionie Król z pomnikiem i armatą skierowaną na Berlin, który przez lata był symbolem miasta, a po którym dzisiaj nie ma praktycznie śladu. Pamiętam bar "Jodełka", w którym jadałem obiady, ale widziałem także, jak budynek, w którym się znajdował, wyburzano, aby na jego miejscu powstał market "Polo". Pamiętam, jak na gruzach budowano Osiedle Słowiańskie i Dom Handlowy "Piast", który był spełnieniem ówczesnych potrzeb ludności. Pamiętam te i wiele innych budynków i wydarzeń, bo byłem ich świadkiem.

Obecne pokolenie nie ma możliwości cofnięcia się w przeszłość. Dlatego bez zastanowienia przyjąłem pomysł Pana Piotra Spychały, który zwrócił się do Muzeum Twierdzy Kostrzyn z propozycją wydania reprodukcji powojennych widokówek kostrzyńskich w formie katalogu. To właśnie na tych "kartonikowych okruchach historii" można zobaczyć obiekty, które już nie istnieją, i miejsca, które całkowicie zmieniły swój wygląd. Obrazują one, jak zmieniała się polska historia miasta, jak zmieniało one swoje oblicze, jak "powstawało z popiołów" po zniszczeniach II Wojny Światowej. Wiele z nich jest ostatnim świadectwem tych zmian. Jako wydawca stanąłem przed zadaniem zdecydowania, czy wydać tylko widokówki z lat 1961-1989, czy może wzbogacić katalog o późniejsze wydawnictwa m.in. Urzędu Miasta Kostrzyn nad Odrą. Uznałem jednak, że wraz z zakończeniem działalności wydawniczej "RUCHu" w roku 1989 nastąpił koniec pewnej ery, którą warto byłoby zamknąć w pewnych ramach.

Jednocześnie zdaję sobie sprawę, że publikacja nie zawiera wszystkich powojennych widokówek. Nie istnieje jednak żaden katalog czy opracowanie, które byłoby kompletnym wykazem tych wydawnictw. Nie wykluczam więc, że być może w przyszłości pojawi się wydanie drugie, uzupełnione o kolejne pocztówki wydane przez inne osoby i instytucje.
Mam nadzieję, że niniejszy katalog pozwoli tym, którzy pamiętają "tamte dni", powrócić do przeszłości Kostrzyna, a nowe pokolenie kostrzynian odkryje na nowo swoje miasto. Mam nadzieję, że publikacja ta stanie się cennym wkładem w powojenną historię Kostrzyna, która w ostatnich latach ożyła m. in. dzięki książkom Pani Alicji Kłaptocz. Dlatego też tytuł nawiązuje nieprzypadkowo do pierwszej części jej wspomnień.

Życząc Czytelnikom miłej lektury wyrażam nadzieję, że publikacja pozwoli "ocalić przeszłość od zapomnienia" i stanie się przyczynkiem do innych wartościowych publikacji. Czego sobie i Państwu życzę,

Ryszard Skałba
Dyrektor Muzeum Twierdzy Kostrzyn

"Przedstawiamy Państwu poszerzone wersje referatów wygłoszonych 11 września 2011 roku na sesji historycznej w ramach XII Dni Twierdzy Kostrzyn. Są one efektem badań ludzi różnych profesji, hobbystów, regionalistów, nie tylko zawodowych historyków.

Historię, a w szczególności tę historię "małą", historię lokalną, należy odkrywać. Dlaczego? Bo jak podkreślał Cyceron, historia jest "świadkiem czasu, światłem prawdy, życiem pamięci, nauczycielką życia, zwiastunką przyszłości". Historyczny Kostrzyn dużo nam mówi nie tylko o czasie obecnym, ale również o przyszłości".

Słowo wstępne

Józef Piątkowski
PRO MEMORIA. WŁODZIMIERZ CZAJKOWSKI (1935-2012) "BURMISTRZ STAREGO MIASTA"

Krzysztof Socha
PRADZIEJOWA NEKROPOLA W TWIERDZY KOSTRZYN

Józef Piątkowski
DZIEJE DRZEWIC 1262 - 2012

Józef Piątkowski
S T A L A G  III C   A L T  D R E W I T Z  ( Stalag  3 C ) -  OBÓZ JEŃCÓW WOJENNYCH STARE DRZEWICE

Mirosław Korecki
JAN Z KOSTRZYNA I JEGO MONETA NOWOMARCHIJSKA. KATALOG

THE CASE OF THE UNHAPPY PEOPLE OF CUSTRIN. DER FALL DER UNGLÜCKLICHEN MENSCHEN VON CÜSTRIN übersetzt aus dem Englischen von Ralf Brockhaus und Andreas Barner, Strausberg. Tekst był przedstawiony w języku polskim na sesji (i w książce) w 2008 roku

Horst Herrmann
EIN DENKMAL FÜR"FRIEDRICH DEN GROSSEN". (WIERSZ)

Andy Steinhauf
WSPÓLNOTY RELIGIJNE W KOSTRZYNIE - CZĘŚĆ 1

Andrzej Chmielewski
KOSTRZYN NAD ODRĄ NA STARYCH POCZTÓWKACH

Aleksander Orłow
ŻYDZI W KOSTRZYNIE NAD ODRĄ. CMENTARZ ŻYDOWSKI Z DOMEM PRZEDPOGRZEBOWYM

Klaus Thiel
DWIE MOŻLIWOŚCI

Andrzej Chmielewski
Franciszek Kujawski: PIERWSZY POSTERUNEK SŁUŻBY OCHRONY KOLEI W KOSTRZYNIE NAD ODRĄ (WSPOMNIENIA)

Alicja Urszula Maria Kłaptocz
"KOSTRZYN  NA  KÓŁKACH"

Bartłomiej Suski
ZAPOMNIANE CMENTARZE RADZIECKIE

Ks. dr hab. Robert Romuald Kufel
KOŚCIOŁY KOSTRZYNA I OKOLIC W ZBIORACH FOTOGRAFII ARCHIWUM DIECEZJALNEGO W ZIELONEJ GÓRZE

Rosemarie Koschny
DWADZIEŚCIA LAT KÜSTRIN-KIETZ. POWRÓT DO KORZENI I STAREJ NAZWY

Bartłomiej Suski
HISTORIA JEDNEGO POMNIKA

"Referaty zawarte w tym zbiorze zostaną wygłoszone 29 sierpnia 2004 roku podczas sesji historycznej zorganizowanej w ramach V DNI Twierdzy w bastionie Filip na kostrzyńskim Starym Mieście. Uczestnicy konferencji reprezentują różne środowiska: teksty wygłoszą zarówno doświadczeni uniwersyteccy wykładowcy, początkujący naukowcy, jak i pasjonaci zajmujący się historią Kostrzyna w ramach swojego hobby. W publikacji czytelnik znajdzie także teksty niemieckich autorów udostępnione dzięki uprzejmości Martina Rogge z Verein fur die Geschichte Kustrins e.V. z Kustrin-Kietz. Zapraszamy do lektury":

"Jubileusz 775-lecia miasta i twierdzy stał się doskonałą okazją do wznowienia książki poświęconej kostrzyńskiej starówce. Od chwili pierwszego wydania mojego "Spaceru po Starym Kostrzynie" minęło wiele lat. Przez ten czas prowadziłem dalsze studia nad źródłami dotyczącymi historii tego niezwykłego miasta. Moje badania przyniosły bardzo ciekawe i niezwykłe efekty w postaci niespotykanych dotąd informacji, które wielokrotnie weryfikowałem, by przedstawić je czytelnikom w najwiarygodniejszej formie. Niniejszym mam wielką przyjemność przekazać w Państwa ręce rozszerzone wydanie "przewodnika po Starym Kostrzynie" - publikacji wzbogaconej o nieznane dotąd informacje, które uzyskałem dzięki kwerendzie wielu dalszych publikacji.

Nieistniejące już dzisiaj kostrzyńskie Stare Miasto-Twierdza w ciągu ostatnich lat zmieniło swoje oblicze. Stało się to dzięki organizowanym tu od 2000 roku "Dniom Twierdzy", które zainicjował Pan Ryszard Skałba. Została też opracowana "Wirtualna rekonstrukcja twierdzy i Starego Miasta w Kostrzynie nad Odrą". Władze miasta przygotowały następne plany zagospodarowania przestrzennego, co pozwoliło na powstanie pierwszych budynków w tej części starówki. Główny projekt odbudowy nosi tytuł "Twierdza Kostrzyn 2015. Transgraniczne studium rewitalizacji Starego Miasta w Kostrzynie nad Odrą" zakłada powstanie nowej zabudowy miejskiej oraz konserwację i rewitalizację obiektów fortyfikacyjnych. W zakresie realizacji projektu przewidziano wybudowanie 550-750 mieszkań dla około 2500 mieszkańców. Zostały też wyodrębnione kwartały, które nawiązywać będą do historycznej zabudowy. Rozpoczęto rewaloryzację fortyfikacji(...).
Pragnę, aby zwiedzający dzisiejsze ruiny i spacerując po wysokich kostrzyńskich wałach, chociaż przez chwilę, oczami wyobraźni, ujrzeli Stary Kostrzyn takim jakim był on w czasach świetności. By zagłębiając się w puste uliczki i stojąc nad nieistniejącymi gmachami i budynkami, ujrzeli książęce, królewskie i cesarskie karoce. Stali się świadkami turniejów rycerskich, parad i hołdów. Każdy z Państwa powinien też usłyszeć hejnał miasta, turkot dorożek, nawoływania mieszkańców, skrzypienie tramwajów. By w spiętrzonych i zarośniętych gruzach dostrzegli czyjeś rodzinne domy - świat pełen życia, namiętności i nadzieji. Chciałem przekazać atmosferę w jakiej przyszło żyć kostrzynianinom na przestrzenii wieków. Dlatego, mając nadzieję, że będzie to celowe, zamieściłem w Przewodniku liczne dygresje, opowieści i ciekawostki z różnych epok w dziejach miasta.(...)

Mam nadzieję, że wznowiony Przewodnik i zawarte w nim informacje będą ciekawym i użytecznym dodatkiem do spacerów po Starym Mieście, a zamieszczone dodatkowo plany (przestrzenny i schematyczny) pozwolą na zorientowanie się w topografii istniejącego niegdyś miasta. W tym ostatnim pomocna powinna być także warstwa ikonograficzna." - Józef Piątkowski ze wstępu do książki