Staromiejski kościół farny w Kostrzynie nad Odrą. Studia archeologiczno-architektoniczne

„Staromiejski kościół farny w Kostrzynie nad Odrą. Studia archeologiczno-architektoniczne” – projekt dofinansowany przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach Programów Ministra, priorytet 5: ochrona zabytków archeologicznych.

Projekt realizowany jest przez Fundację Archeologiczną z Zielonej Góry we współpracy i przy finansowym wsparciu Muzeum Twierdzy Kostrzyn.

Celem projektu jest monograficzne, interdyscyplinarne opracowanie i publikacja wyników badań archeologiczno-architektonicznych staromiejskiego kościoła farnego w Kostrzynie nad Odrą, pow. gorzowski, woj. lubuskie (stan. 1).

Finalnie uzyskamy obszerne studium historyczne świątyni, charakteryzujące jej dzieje, począwszy od XII/XIII wieku do zniszczenia w 1945 roku i wyburzenia ruin w latach 60. XX wieku.

Rezultaty prac archeologiczno-architektonicznych staromiejskiego kościoła farnego w Kostrzynie nad Odrą, poza enigmatycznymi wzmiankami w literaturze, nie zostały jeszcze upowszechnione. Ich opracowanie i publikacja uzupełni ogromne braki źródłowe, dotyczące średniowiecznej i nowożytnej historii świątyni. Duże znaczenie, zwłaszcza konserwatorskie, ma ewidencja, inwentaryzacja i konserwacja pozyskanych dawniej zabytków archeologicznych. W ramach wszechstronnych studiów, niezwykle istotnym elementem zadania będzie charakterystyka barokowego obrządku pogrzebowego: konserwacja i opracowanie metalowych okuć i uchwytów trumiennych, analiza odzieży grobowej i konserwacja zachowawcza części tekstyliów wraz z dokumentacją i dezynfekcją oraz próbą ich rekonstrukcji. Działania te pozwolą przybliżyć XVII i XVIII-wieczny obrządek pogrzebowy w tej części Środkowego Nadodrza oraz istotnie wzbogacą polską literaturę archeologiczną, dotyczącą barokowych tradycji funeralnych.

Specjalistycznym analizom poddana zostanie całość materiałów pozyskanych w latach 1996-2000, m.in. średniowieczne i nowożytne fragmenty ceramiki, zabytki szklane, muszle oraz fragmenty kafli i fajek.

Różnorodność oraz złożoność nawarstwień kulturowych (fazy użytkowania kościoła: począwszy od XII/XIII wieku aż po jego zniszczenie w wyniku intensywnych działań wojennych w lutym i marcu 1945 roku), jak również unikatowość pozyskanych zabytków ruchomych, tj. bogato zdobiony XVIII-wieczny sarkofag ekshumacyjny, płyty kommemoratywne, XIX-wieczna kopia wieka sarkofagu księżnej Katarzyny Brunszwickiej, czy wreszcie bogaty i unikatowy zbiór dziecięcej barokowej odzieży grobowej, w tym jedyne w swoim rodzaju powijaki, wykonane z jedwabnej rypsowej wstążki (prawdopodobnie złożono w nich do grobu kilkudniowego noworodka), zarejestrowanych podczas badań kościoła farnego, znacząco wpływa na potrzebę jak najszybszego opublikowania wyników jego badań.

Publikacja ukaże się na początku 2018 roku.

Opis do zdjęć:

  1. Sukienka z jedwabnego atłasu po konserwacji i rekonstrukcji. Fot. A Drążkowska
  2. Fragmenty trumny wydobyte z krypty nr 7 oraz ubranka dziecięce (w kartonie). Fot. autor nieznany – zbiory MTK
  3. Sarkofag ekshumacyjny. Fot. autor nieznany – zbiory MTK
  4. Szczątki dziesięciu osób (dorosłych i dzieci) zdeponowane w tzw. sarkofagu ekshumacyjnym. Fot. autor nieznany – zbiory MTK
  5. Schody prowadzące do krypt podołtarzowych. Fot. S. Słowiński
  6. Wnętrze jednej z krypt. Fot. R. Kamiński
  7. Grób późnośredniowieczny związany z kościołem późnogotyckim. R. Kamiński
  8. Wykop wewnątrz kościoła. Fot. R. Kamiński
  9. Podczas badań archeologicznych w 1999 roku. Fot. autor nieznany – zbiory MTK
  10. Kościół farny podczas badań archeologicznych w 1999 roku. Fot. autor nieznany – zbiory MTK

Galeria