Domyślamy się, że chodzi o kamień pokazywany od początków XX w. na wszelkich mapach jako atrakcja turystyczna. Otrzymuje on na wszystkich mapach nazwę Gerdstein (Kamień Gerda). Nie było łatwo ustalić z jakiego powodu otrzymał taką nazwę. Zazwyczaj z tego typu miejscami wiązały się pewne legendy, podania. Mieliśmy trudności z dotarciem do opisu czy przekazanej legendy na temat tego kamienia. Dostępne nam opracowania dotyczące założenia parkowego w Dąbroszynie również nic nie mówią na ten temat. Jest to być może uzasadnione tym, że obiekt ten leżał w dość znacznej odległości od dąbroszyńskiego założenia parkowego. Pracownicy Muzeum Twierdzy przeprowadzili latem rekonesans w terenie, ale nie udało nam się natknąć na ten obiekt.

Fragment mapy Messtischblaeter Tamsel (Dąbroszyn) z roku 1923 w skali 1:25 000. Kamień Gerda (Gerdstein) wraz z prowadzącą do niego alejką jest zaznaczony żółty obramowaniem. Na południe od niego widoczny folwark Gernheim (Grudzia), obecnie nieistniejący.

W sukurs przyszedł nam Pan Zbigniew Miler, znany regionalista z Gorzowa, który przekazał nam cenne informacje. Z dostępnych mu źródeł można było wyczytać, iż kamień znajduje się w lesie (Nadleśnictwo Dębno Lubuskie, Leśnictwo Kostrzyn, oddział 742j), w odległości 1650 m na zachód od kościoła w Dąbroszynie oraz 150 m na zachód od drogi leśnej biegnącej od ruin folwarku Gudzisz (Vw. Gernheim) do Krześnicy. Do wzgórza wiodła niegdyś leśna droga.

Zbigniew Miler tak w roku 1994 opisał głaz: „Gruboziarnisty granit o kształcie trójkąta (serca) z dużymi ziarnami kwarcu i skalenia, ustawiony pionowo niczym menhir i wzmocniony u podstawy kamieniami polnymi. Głaz stoi na wzgórzu i otoczony jest symetrycznie trzema dębami. Każdy z ich rośnie w odległości ok. 6 m od kamienia. Obwód 497 cm, wysokość 175-190 cm, szerokość u podstawy 180 cm.”

20 stycznia 2018 r. Muzeum zorganizowało wyprawę mającą na celu odnalezienie Kamienia Gerda. Kamień został zlokalizowany. Droga wiodąca lasem do wzgórza zarosła i przestała być niestety czytelna. W 1994 r. „poszukiwacze skarbów” wyjęli kilka kamieni, skutkiem czego głaz się przewrócił (kilka mniejszych kamieni wcześniej służących za podpory udało się nam odnaleźć w sąsiedztwie). Trzy dęby rosną nadal. Głaz leży pod gałęziami zwalonego drzewa, stąd też latem był niewidoczny skryty przez liście i młody drzewostan liściasty porastający wzgórze. Głaz został ustawiony na tym miejscu wtórnie, to nie jest miejsce, na którym pozostał po ustąpieniu zlodowacenia.

Kamień ustawiono w 1902 r. na pamiątkę narodzin Gerda Lebrechta Bogislava von Schwerina, syna Stanislausa Konstantina von Schwerina, dziedzica majątku w Dąbroszynie. Chłopiec zginął w 1909 r. w wyniku nieszczęśliwego wypadku na przejeździe kolejowym w Dąbroszynie, gdy jego koń wystraszył się przejeżdżającego pociągu. W pobliżu rosnąć ma ponadto Buk Herty (na mapach jako Herthabuche) posadzony na pamiątkę narodzin jego siostry Herthy Marie Pauline von Schwerin (1901-1982), ale ta informacja nie została podczas naszej wyprawy zweryfikowana.

Literatura:

Messtischblatt 3354 Tamsel 1934 r. Gerdstein;
Miler Z., Na tropie Trygława i innych kamieni, Ziemia Gorzowska 1994 nr 44.
Miler Z., Historia zapisana w kamieniach, Odkrywca Nr 11 (17) grudzień 1999, s. 18-19
Kościół w Dąbroszynie. Panteon chwały rodów szlachty dąbroszyńskiej. Redakcja Błażej Skaziński, Janusz Michalski, Gorzów Wlkp., 2003 (Tablica genealogiczna rodu von Schöning, Wreech, Dönhoff  i Schwerin)

Dziękujemy Panu Zbigniewowi Milerowi za cenne informacje i za wsparcie merytoryczne podczas muzealnej wyprawy!